Του Πέτρου Ζαρούνα*

Οι δηλώσεις του Αμερικανού πρέσβη στην Άγκυρα κ. Μπάρακ για τα ελληνοτουρκικά και οι αναφορές του σε κυπριακό απόστημα έχουν προκαλέσει έντονες συζητήσεις σε Ελλάδα και Κύπρο. Κάποιοι έχοντας υπόψη τις προτάσεις Τραμπ για το Ουκρανικό και τις καλές διαπροσωπικές του σχέσεις με τον Τούρκο πρόεδρο Ερντογάν φοβούνται ότι μία ανάλογη παρέμβαση στο Κυπριακό θα οδηγούσε πιθανότατα σε νομιμοποίηση των κατοχικών δεδομένων στη Κύπρο. Κάποιοι άλλοι, εν τη απελπισία τους για τη μη εξεύρεση λύσης εδώ και 51 χρόνια, εύχονται και προσβλέπουν σε  μία νέα αμερικανική παρέμβαση που θα υποχρέωνε τα εμπλεκόμενα μέρη σε μία συμφωνία ομοσπονδιακού τύπου.

Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Ας εξετάσουμε το αν συντρέχουν λόγοι για μία αμερικανική παρέμβαση και αν ναι για μορφή αυτή θα πάρει.

Κατ αρχή οι ΗΠΑ δια του προέδρου Τραμπ όπως φάνηκε σε όλες τις περιπτώσεις που αναμείχθηκαν τους τελευταίους μήνες παρεμβαίνουν μόνο σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν θερμές κρίσεις ή πόλεμοι που επηρεάζουν ζωτικά τους συμφέροντα ή προκαλούνται επιπλοκές στο εσωτερικό τους.

Σε κάθε περίπτωση φροντίζουν να αποκομίσουν και σημαντικά πολιτικά και οικονομικά οφέλη.

Στη περίπτωση της Κύπρου δεν υπάρχουν θερμές συγκρούσεις παρά μόνο κάποια μεμονωμένα επεισόδια στη νεκρή ζώνη τα οποία τυγχάνουν διαχείρισης από την ειρηνευτική δύναμη των Ηνωμένων Εθνών.

Επίσης υπάρχουν κατά καιρούς τουρκικές παράνομες δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ ή την εν δυνάμει ΑΟΖ οι οποίες έχουν αραιώσει μετά από παρέμβαση της Γερμανίας και της ΕΕ.

Η μόνη δυναμική αντιπαράθεση έχει να κάνει με τη βύθιση του καλωδίου GSI στην ελληνική ΑΟΖ το οποίο αναμένεται να φτάσει στη συνέχεια στη Κύπρο. Αμερικανικές ενεργειακές εταιρείες εμπλέκονται στη γενικότερη αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων φυσικού αερίου. Κατά αυτή την έννοια οι τουρκικές δυναμικές παρεμβάσεις τείνουν να επηρεάσουν αρνητικά τα αμερικανικά συμφέροντα.

Όσον αφορά τα αμερικανικά οφέλη οι ΗΠΑ έχουν από τώρα αποκομίσει χωρίς καμία τους πολιτική ή διπλωματική τους παρέμβαση σημαντικές διευκολύνσεις από τη ΚΔ με την οποία ευρίσκονται σε στρατηγικό διάλογο αναστέλλοντας παράλληλα και το εμπάργκο όπλων που ίσχυε για χρόνια.

Με βάση όλα τα πιο πάνω δεν συντρέχει σήμερα κανένας ιδιαίτερος λόγος για να παρέμβει ο πρόεδρος Τραμπ στο Κυπριακό. Επί του παρόντος οι ΗΠΑ παρακολουθούν από απόσταση τα του Κυπριακού χωρίς απεσταλμένο όπως το 2004, με τη πρέσβη Τζούλι Φίσερ να είναι στο Κίεβο αντί στη Λευκωσία και τα ηνία στη πρεσβεία να τα αναλαμβάνει προσεχώς ένας μη διπλωμάτης που συνείσφερε οικονομικά στη καμπάνια του προέδρου Τράμπ.

Η μόνη παρέμβαση που θα ενδιέφερε τις ΗΠΑ είναι η ρύθμιση των προβλημάτων σε ότι αφορά τις θαλάσσιες ζώνες έτσι ώστε να διευκολυνθεί η αξιοποίηση των κυπριακών κοιτασμάτων από την ExxonMobil. Ήδη με μεσολάβηση των οι ΗΠΑ Ισραήλ και Λίβανος συμφώνησαν σε οριοθέτηση των μεταξύ τους ΑΟΖ. Δεν θα απέκλεια μία ανάλογη παρέμβαση, αλλά όχι σε επίπεδο Τραμπ, για την οριοθέτηση των ΑΟΖ μεταξύ ΚΔ και Τουρκίας ή ακόμα και μεταξύ ΚΔ-Συρίας (με στόχο τη σταθεροποίηση της Συρίας) κάτι που θα ήταν προς όφελος τόσο της ευρύτερης περιοχής όσο και των συμφερόντων των ΗΠΑ. 

* Ο Πέτρος Ζαρούνας είναι διεθνολόγος και υποψήφιος βουλευτής με το ΑΛΜΑ στη Λάρνακα